Tìm hiểu về bệnh Celiac (phần 2)

III. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây bệnh Celiac

1. Nguyên nhân gây bệnh Celiac

Bệnh Celiac là bệnh xảy ra do phản ứng bất thường của hệ thống miễn dịch của bạn với gluten. Hệ thống miễn dịch của bạn phản ứng với protein thường vô hại như thể nó là mối đe dọa đối với cơ thể bạn và tạo ra kháng thể chống lại nó. Điều này gây ra viêm (sưng) trong ruột của bạn, làm hỏng nhung mao và dẫn đến các triệu chứng của bệnh Celiac.

Chưa có căn cứ xác định tại sao phản ứng này xảy ra. Các nhà khoa học tin rằng bệnh Celiac chủ yếu ảnh hưởng đến những người có những thay đổi gen nhất định (đột biến), nhưng không phải ai có đột biến cũng sẽ mắc bệnh.

Các bác sĩ cho rằng bệnh Celiac có thể được kích hoạt bởi những điều gây căng thẳng cho cơ thể và hệ thống miễn dịch của bạn, chẳng hạn như nhiễm virus, phẫu thuật, mang thai hoặc chấn thương tâm lý.

2. Các yếu tố nguy cơ gây bệnh Celiac

Nếu một trong những thành viên gia đình của bạn mắc bệnh Celiac (cha mẹ hoặc anh chị em ruột) thì bạn có 1/10 cơ hội mắc bệnh Celiac. Giống như nhiều rối loạn miễn dịch khác, bệnh Celiac có nhiều khả năng ảnh hưởng đến phụ nữ. Phụ nữ chiếm 60% -70% số người được chẩn đoán mắc bệnh này.

Bệnh này cũng phổ biến nhất ở người da trắng và những người mắc các bệnh khác, bao gồm:

• Viêm tuyến giáp Hashimoto
• Bệnh tiểu đường loại 1
• Bệnh Addison
• Hội chứng Down
• Viêm khớp dạng thấp
• Hội chứng Turner (tình trạng nữ giới thiếu nhiễm sắc thể X)
• Bệnh đa xơ cứng (MS)
• Viêm gan tự miễn
• Hội chứng Sjogren
• Bệnh cơ tim giãn nở vô căn
• Bệnh thận IgA
• Bệnh Lupus ban đỏ
• Hội chứng ruột kích thích (IBS)
• Viêm tụy mãn tính
• Bệnh vẩy nến
• Bệnh xơ cứng bì
• Hội chứng Williams
• Xơ gan mật nguyên phát
• Không dung nạp Lactose
• U lympho ruột
• Ung thư ruột

3. Bệnh Celiac phát triển khi nào?

Bạn có thể mắc bệnh Celiac ở mọi lứa tuổi. Nhưng nó có nhiều khả năng được chẩn đoán nhất:

• Ở trẻ em từ 8 tháng đến 1 tuổi (khi trẻ mới bắt đầu ăn thức ăn có gluten)
• Ở người lớn ở tuổi trung niên, từ 40 đến 60 tuổi

Một số người mắc bệnh Celiac trong nhiều năm trước khi được chẩn đoán đúng.

IV. Các biến chứng của bệnh Celiac

Theo thời gian, bệnh Celiac không được điều trị có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác.

Suy dinh dưỡng lâu dài do bệnh Celiac có thể gây ra:

• Xương yếu hoặc mềm
• Men răng yếu
• Chậm lớn và phát triển ở trẻ em
• Các vấn đề về thăng bằng và phối hợp
• Ngứa ran và tê bì thần kinh
• Các vấn đề về học tập và chú ý

Viêm liên tục (mãn tính) do bệnh Celiac không được điều trị có thể dẫn đến:

• Không dung nạp thực phẩm khác, chẳng hạn như không dung nạp lactose. Lactose là một loại đường có tự nhiên trong các sản phẩm từ sữa.
• Vết loét và sẹo trong ruột của bạn, có thể dẫn đến hẹp và tắc nghẽn. Một vết loét cũng có thể biến thành một lỗ nguy hiểm trên thành ruột của bạn.
• Hệ thống miễn dịch bị tổn hại, khiến bạn dễ bị các bệnh khác, bao gồm cả rối loạn tự miễn dịch khác.
• Bệnh gan, có thể phát triển do nồng độ men gan cao bất thường.
• Một số loại bệnh gan có liên quan đến bệnh Celiac.
• Một bệnh về ruột non gọi là bệnh Sprue dạng keo, trong đó mô được gọi là collagen tích tụ và hình thành các cặn lắng trong ruột non của bạn. Điều này có thể cản trở vĩnh viễn khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của ruột bạn.
• Trong một số ít trường hợp, ung thư. Bệnh Celiac có liên quan đến nguy cơ cao mắc ung thư biểu mô tuyến của ruột non, u lympho tế bào T liên quan đến bệnh lý ruột (EATL) và u lympho không Hodgkin.
   

IV. Các biến chứng của bệnh Celiac

Theo thời gian, bệnh Celiac không được điều trị có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác.

Suy dinh dưỡng lâu dài do bệnh Celiac có thể gây ra:

• Xương yếu hoặc mềm
• Men răng yếu
• Chậm lớn và phát triển ở trẻ em
• Các vấn đề về thăng bằng và phối hợp
• Ngứa ran và tê bì thần kinh
• Các vấn đề về học tập và chú ý

Viêm liên tục (mãn tính) do bệnh Celiac không được điều trị có thể dẫn đến:

• Không dung nạp thực phẩm khác, chẳng hạn như không dung nạp lactose. Lactose là một loại đường có tự nhiên trong các sản phẩm từ sữa.
• Vết loét và sẹo trong ruột của bạn, có thể dẫn đến hẹp và tắc nghẽn. Một vết loét cũng có thể biến thành một lỗ nguy hiểm trên thành ruột của bạn.
• Hệ thống miễn dịch bị tổn hại, khiến bạn dễ bị các bệnh khác, bao gồm cả rối loạn tự miễn dịch khác.
• Bệnh gan, có thể phát triển do nồng độ men gan cao bất thường.
• Một số loại bệnh gan có liên quan đến bệnh Celiac.
• Một bệnh về ruột non gọi là bệnh Sprue dạng keo, trong đó mô được gọi là collagen tích tụ và hình thành các cặn lắng trong ruột non của bạn. Điều này có thể cản trở vĩnh viễn khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của ruột bạn.
• Trong một số ít trường hợp, ung thư. Bệnh Celiac có liên quan đến nguy cơ cao mắc ung thư biểu mô tuyến của ruột non, u lympho tế bào T liên quan đến bệnh lý ruột (EATL) và u lympho không Hodgkin.

V/ Chẩn đoán bệnh Celiac

Rất khó để chẩn đoán bệnh Celiac vì các triệu chứng của nó rất phổ biến và giống với các triệu chứng của nhiều vấn đề tiêu hóa khác.

Nếu bác sĩ của bạn cho rằng bạn có thể mắc bệnh này, họ sẽ bắt đầu bằng cách hỏi bạn những câu hỏi về các triệu chứng của bạn và về lịch sử sức khỏe cá nhân và gia đình của bạn. Họ có thể sẽ thực hiện khám sức khỏe để xem bạn có các dấu hiệu thực thể của bệnh hay không. Sau đó, họ sẽ làm các xét nghiệm để chẩn đoán.

Xét nghiệm bệnh Celiac

Các loại xét nghiệm chính được sử dụng để chẩn đoán bệnh Celiac là:

• Xét nghiệm máu. Bác sĩ sẽ bắt đầu bằng cách xét nghiệm một mẫu máu nhỏ để tìm kháng thể kháng gluten (được gọi là tế bào lympho).
• Sinh thiết. Đối với xét nghiệm này, bác sĩ sẽ kiểm tra mẫu mô từ ruột non dưới kính hiển vi để tìm tổn thương do bệnh Celiac.

Nếu bạn được chẩn đoán mắc bệnh Celiac, bác sĩ ẽ thực hiện thêm các xét nghiệm để xem bạn có bị thiếu hụt chất dinh dưỡng và các biến chứng khác hay không. Điều này giúp họ xem tình trạng bệnh đã tiến triển đến mức nào và xác định những vấn đề cần điều trị. Các xét nghiệm này bao gồm:

• Xét nghiệm máu để kiểm tra các bộ phận khác của hệ thống miễn dịch của bạn.
• Xét nghiệm protein liên kết axit béo trong ruột để cho biết liệu có tổn thương ruột hay không.
• Công thức máu toàn phần để tìm thiếu máu (số lượng hồng cầu thấp).
• Xét nghiệm protein phản ứng C để cho biết liệu có tình trạng viêm nhiễm hay không.
• Các bảng chuyển hóa để kiểm tra chức năng gan và thận.
• Xét nghiệm vitamin D, B12 và folate để tìm kiếm sự thiếu hụt.
• Xét nghiệm sắt và ferritin để tìm thiếu sắt

Nếu bạn bị phát ban, bác sĩ sẽ lấy một mẫu nhỏ da để tìm các dấu hiệu cho thấy nó do bệnh Celiac gây ra. Phát ban này rất dễ nhầm lẫn với các vấn đề về da khác.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Nguồn tham khảo: Webmd